Một số từ thông dụng trong tiếng Lào

1 neung/ nụn

2 sawng / soọng

3 saam / sạm

4 sii

5 haa

6 hok/  hope

7 ched/ chết

8 bpaed / ped

9 gao / cau

10 sip

11 sip ed

12 sip sawng

13 sip sam

14 sip sii

15 sip haa

16 sip hok

17 sip ched

18 sip bpaed

19 sip gao

20 sao

30 saam sip

40 sii sip

50 haa sip

60 hok sip

70 ched sip

75 ched – sip – haa

25 haa – sip - haa

100 neung loi

200 sawng loi

246 sawng loi sii sip hok

1000 neung phan (pan)

6831 hok phan bpaed loi saam sip ed

100,000 neung saen (xẹn)

How much is this? An nii thaw dai?

How much is that? An nan thaw dai?

Can you make it cheaper? Lut dai baw?

Too expensive: phaeng phoht (peng pot)

Expensive: phaeng

Ok, I’ll buy: ok khoi si seu (xư)

The bill please: khaw (kho) bin nae (ne)

I have paid already: khoi jai (chài) laeo (leo)

Thank you: khawp (kho) chai

Hello : sa bài dii

Yes: jao (chao)

No: baw

Goodbye: la còn

Excuse me / Sorry: khaw thohd (thoót)

No problem: baw pen nyang (nhảng)

How are you? Jao sa bai dii baw?

I am well: khoi sa bai dii

What’s your name? jao seu nyang(chao sư nhẳng

My name is… khoi seu…

How old are you? Jao ah nyu jak (chặc) pii?

See you again: phohp gan mài (pộp càn mài)

I (don’t) understand: (baw) khao chai

I (don’t) know: (baw) hu

Where is the toilet? Hòng nạm dù xậy?

How far is it? Cài sam đại

Namecard: nam bat

Business teacher: thu la kít (business) khúu nây (teacher)

Cháo thịt bằm: khợp bì ènh khào

Not spicy: bồ xay mắk phẹt

No sugar: bồ xay nam tan

Guesthouse: kèt háo

Khoi khơ can teng you ni dai bo? Can I put up my tent here?

Ni ba sa Lào vôt chăng dai? How do you say it in Laotian?

Khọi tông can hiến pa sa Lào. I want to learn Laotian.

Sép lãi: ngon lắm

Khọi mak: I like

Tha han Lạo: bộ đội Lào

Chập pi? Bao nhiêu tuổi

Khọi hak chao: I love you

Khoi hak chao khu căng: I love you too

Chao hak khọi bo? Do you love me? Hak: Love

Chao teng nga le bô? Are you married? Nhẳng: chưa

Chao hệt việc nhẳng? What’s your job?

Lanna: rửa mặt

Pách kheo: đánh răng

Xa li: ngô

Pây po điêu: đi một mình

Banh lót thiếp: đạp xe đạp

Mươi lãi: mệt quá

Nạm Khòn: sông Mê kong

Ngân: tiền / chạy ngân: trả tiền

Ta lát: market

Xiêng ư cà thực: noisy

Mư: day

Đương: month

Pi: year

Chinh: China

Khu căng: the same

Lạp bả: chả cá

Ba thép: country

Khọi tông can: I need

When: vê la đây

Who: pai

Where: dù xây

Why: Bền nhăng

Mự nị: today

Mự Van nị: yesterday

Mự ừn: tomorrow

Mư hư: day after tomorrow

Ton xạu: morning

Sao ni: this morning

Ton sói: afternoon

Sói ni: this afternoon

Tờ lem: evening

Lem ni: this evening

Ton vên: ban đêm

Ton đớc: ban ngày

Lap pheng đi: good night!

Khọi dạt non leo! I want to sleep.

Khở nạm nội nừng: cho xin ít nước

MÓN ĂN

Khao soy: rice noodles with spicy minced pork

Khao pun nam jeo: rice noodles in pork soup with porks’ internal organ

Khao pun nam pong: rice noodles with source your choice

Khao pun nam pik: rice noodles coconut soup with porks’ internal organ

Naem dip: sliced banana flower and vegetables wrapped with rice paper with sweet source

Kaopun nam pa: rice noodles in sweet soup with buffalo meat

Sư nhẳng? tên gì

Pây hiến: đi học

Im leo: no rồi

Pây khải nhẳng? đi bán gì?

Pây thiều/ Pây lìn: đi chơi

Bo xứ: không mua

Penti: bản đồ

Pen nủa: mì chính

Lục đay bo? Có giảm giá không?

Bò mi: không có

Mi bo? Có không

Sép lãi: ngon lắm

Ngạm lãi: đẹp lắm

Mươi lãi: mệt lắm

Hon lãi: nóng lắm

Nậm hon: nước nóng

Nậm dênh: nước lạnh

Kinh im im/ kimh lãi lãi: ăn no

Pây xậy/ Pây nhẳng: đi đâu

Khọi: I

Chậu: You

Ại: Anh

Ượi: Chị

Noong: Em

Chặc mông leo: mấy giờ rồi?

Pha sha Lạo: nói tiếng Lào

Pha sha Angkik: nói tiếng Anh

Dai bo: Được không?

Pây đơ la còn: đi nhé tạm biệt

Non lắp phẳng đi: chúc ngủ ngon

Phạ mựt: trời tối

Mặt trời: ta vên

Mặt trăng: đuông đươn

Phò: bố

Mè: mẹ

Lục: con

Lục sảo: con gái

Lục xai: con trai

Lản: cháu

ại sạng khọp khua lẹo bo? Anh lập gia đình chưa?

Nhẳng: chưa

Lẹo: rồi

Pây đuội nhẳng? Đi bằng gì?

Pây thang lốt: đi ô tô

Pây thang nhôn: đi máy bay

Pây thang lốt phay: đi bằng tàu hỏa

Chắc mông lốt ooc: mấy giờ xe chạy

Họng điều khưn nựng la kha thầu đay: phòng đơn một đêm giá bao nhiêu?

Họng khù khưn nựng la kha thầu đay: phòng đôi một đêm giá bao nhiêu?

Khạu chì: bánh mì

Nặm nộm: sữa

Cạ lem: kem

Nặm xúp: nước súp

Phắc: rau

Phắc kat: rau cải

Xịn: thịt

Mỳ: mỳ

Phở: phở

Khạu pụn: bún

Cháo lòng: khạu piệc khường nay

Miến: lọn

Khạu niểu: cơm nếp

Khạu chạo: cơm tẻ

Nặm pa: nước mắm

Tăm luộc: công an

Ngân đươn: tiền lương

Chài ngân trả tiền

La kha pheng: giá đắt

La kha thực: giá rẻ

Khọi dạc: tôi muốn

Xịn ngua: thịt bò

Xịn lợn: xịn mủ

Xịn cày: thịt gà

Xịn khoai: thịt trâu

Xịn bẹ: thịt dê

Lốt chắc: xe máy

Lốt thịp: xe đạp

Lốt ô tô: xe ô tô

Ượi khu: cô giáo

ại khu: thầy giáo

khu ba: nhà sư

nặc hoong: ca sĩ

hông hiên: trường học

hông hem: khách sạn

hông mỏ: bệnh viện

thạ lê: biển

thặm: hang

tạt: thác

thang luổng: đường quốc lộ

vắt: chùa

phạ thạt: tháp

hoong hoi pạ vắt sạt: di tích lịch sử

sạ nảm luổng: quảng trường

sì nhẹc: ngã tư

sắp phạ xỉn khạ: siêu thị

khoeng: tỉnh

mương: huyện

khụm: quận

thau-nùm: già –trẻ

tụi-chòi: béo-gầy

sủng-tằm: cao –thấp

nhao-sặn: dài-ngắn

nả-bang: dày-mỏng

khắp-lổm: chặt-lỏng

họn-dên: nóng lạnh

đăm-khảo: đen –trắng

khẻng-òn: cứng- mềm

đi-xùa: tốt-xấu

nhày-nọi: to-nhỏ

ắt-khảy: đóng-mở

nắc-bau: nặng-nhẹ

piệc-hẹng: ướt-khô

đíp-súc: sống-chín

sộm-vản:chua-ngọt

vay-xạ: nhanh-chậm

kon-lẳng: trước-sau

hạm sụp da: cấm hút thuốc

hạm: cấm

chết pên: ốm đau

pên phạ nhạt: bị bệnh

chếp thong: đau bụng

khọi pên khạy: tôi bị bệnh

pên khạy đạy chắc mự lẹo: bị ốm mấy ngày rồi

a hản bừa: thức ăn độc

bun xuồng hưa: hội đua thuyền

bun tút xổng khan: tết năm mới

Phạ: phật

Bun vị sả khạ bu xa: hội Phật đản

Bun ma khạ bu xa: hội mừng ngày đắc đạo của Phật

Bun khau vắt xả: hội vào chay

Bun ooc vắt xả: hội mãn chay

Mự phêng síp hạ khằm: ngày rằm

Chạu mắc bo: bạn có thích không?

Hết nhằng: làm gì

Hết việc nhẳng: làm việc gì

Hương khọi: nhà tôi

Hển đi: đồng ý

Cùng nhau học tiếng Lào

Bài liên quan: Tổng hợp các trang web học ngôn ngữ online miễn phí! 

Biểu tượng du lịch của Lào

Lại về Lào (16): Đến Thác Khone Phapheng; Qua biên giới Nam Lào và Bắc Cambuchia; Chiến đấu với bọn hải quan tham nhũng ở đây

Kỳ trước: Lại về Lào (15): Hội Đua Ghe Ngo

Chia tay hai sư cô Lasumy và Tọi vào đúng 12h trưa ngày 5/12/2011, tôi đạp xe về hướng biên giới Lào-Cambuchia. Trên đường đi thì thấy lối dẫn vào bến phà để đi đảo Don Det, Done Khone và thác Li Phi.

Qua khỏi bảng chỉ đường này thì gặp một cua rơ đi hướng ngược lại. Ông ta cho tôi biết rằng từ biên giới đến thị trấn Stung Streng của tỉnh Stung Treng, Cambuchia là khoảng 60 cây số; dọc đường chỉ có các bản làng nho nhỏ mà thôi.

Khoảng 10 cây số nữa đến biên giới thì tôi thấy bảng chỉ đường vào thác Khone Phapheng, thác nước có dung lượng nước nhiều nhất Châu Á. Thác này chỉ cách đường quốc lộ 2 cây nên tôi đi vào.

Vào khoảng 1 cây thì thấy một thanh chắn nhưng lại được dỡ hẳn lên, cạnh bên là bảng giá, người nước ngoài 20 ngàn kíp, người Lào 5 ngàn kíp. Thanh chắn mở và không có ai cả nên tôi chạy thẳng thì đến bờ sông Me6kong. Gần đó là một cái miếu nhỏ thờ Phật, trên bờ thì có một gian hàng bán nhang đèn cho du khách lễ Phật. Tôi chụp vài tấm cảnh sau lưng thác.

Quay ra rẽ vào con đường chính để đến thác, tôi chạy một tí thì thấy một tấm bảng đặt giữa đường cách tôi khoảng 200 mét. Tôi rẽ vào một con đường mòn đi vào rừng. Tại đây, tôi dựng xe và lần mò đi chụp hình. Tôi mò xuống sông và lại chụp hình thác từ sau lưng.

Sau đó tôi theo một lối mòn leo lên và thấy một ngôi nhà (đó là nơi rửa ảnh), tôi xin một ly nước uống và đi lần đến lối vào thác. Thác đẹp và lớn thật.

Tôi tranh thủ quay phim và chụp hình thật nhiều. Tôi còn tự chụp cho mình rất nhiều hình ở trước thác nữa. Lúc đầu có nhờ mấy du khách Mỹ chụp giúp nhưng họ chụp xấu quá nên tôi tìm được một góc lý tưởng và “tự sướng” đến lúc mọi người đi ra hết chỉ còn lại mình tôi với thác nước đang đổ ầm ĩ sau lưng.

Khi đi ra, tôi thấy mấy thằng Mỹ mặc ta lỏn có vẻ như chuẩn bị tắm. Tôi đùa bọn chúng: Bọn mày định tắm hay tự tử vậy? Bọn chúng bảo là tắm. Một thằng khác (không thuộc nhóm này) bảo đó không phải là một ý kiến hay bởi vì nước chảy khá mạnh. TÔi hỏi hắn mua vé tắm có khác gì với vé không tắm. Hắn bảo hắn không biết bởi vì hắn không có mua vé. Tôi không biết là hôm ấy “xả vàng” cho mọi người vào miễn phí hay do hắn mua tour và đã trả trọn gói nữa?

Thác Khone Phapheng được mệnh danh là Pearl of Mekong River

Tôi đi ra ngoài bằng lối chính và vào rừng lấy xe đạp chạy. Bản Veunkham cách quốc lộ 6 cây. Trời đã chiều nên tôi không qua biên giới mà chịu khó chạy vào bản này để ngắm sông Mekong.

Bản này cũng là nơi tổ chức các tour đi ra sông ngắm cá heo luôn. Tại địa điểm bàn vé này cảnh sông Mekong đẹp khủng khiếp. Tôi được 3 tấm cảnh hoàng hôn trên sông Mekong rất đẹp.

Tôi muốn cắm trại ngủ luôn ở đó nhưng mọi người đều bảo không được bởi nơi này gần biên giới Cambuchia nên không an toàn.

Ghét quá, tôi bảo không cho ngủ thì tôi không ngủ nữa, tôi ngồi cạnh sông ngắm cảnh đến sáng. Tôi ngồi ngắm cảnh đến đó bụng thì định đi tìm cơm nếp ăn chung với món móc ba mà sư cô cho tôi. Lúc tôi bước ra thì hai người chạy xe máy vào. Họ nói gì đó ý là bảo tôi phải đi đến chỗ nào đó để ngủ chứ không đươc ngủ cạnh sông. Tôi bảo không cho ngủ thì tôi không ngủ. Họ bảo không được. Tôi đoán họ bảo tôi về đồn công an ngủ.

Cuối cùng tôi lấy xe đi theo họ. Đó là nơi nghỉ ngơi của công an hải quan của Lào. Căn nhà sàn của họ có hai dãy, mỗi dãy là 5 cái giường. Một anh chàng chạy xe máy đến. Anh ta nói được tiếng Việt do xuất thân từ Pakse và có bạn là người Việt Nam. Anh ta bảo rất thích học tiếng Việt. Anh ta bảo nơi ấy có 10 nhân viên hải quan tổng cộng.

Họ xem hộ chiếu của tôi và bảo tôi ra phía sau hàng hiên dựng lều ngủ. Lúc ăn cơm, họ cũng rủ tôi ăn chung. Họ chỉ tôi tắm trong nhà tắm, còn họ dĩ nhiên là mặc quần xì líp và tắm ở ngoài sân rồi.

Tóm lại, đêm cuối cùng của tôi ở Lào là ngủ ở chỗ hải quan Lào.

Buổi sáng, tôi dậy rất sớm và ra bờ sông ngồi chờ mặt trời lên để chụp hình. Nhưng xui là mặt trời lại mọc ở phía khác, bị khuất bị cây cối nên tôi đàng tự chụp cho mình những tấm ảnh cùng với con sông Mê kong.

Khi tôi về đến nơi thì mọi người đã dậy cả. Tôi thu dọn mọi thứ, sau đó nấu mì ăn bởi vì tôi không biết mọi người đã ăn cơm chưa. Thì ra họ chưa ăn. Một số người đi ra hải quan để làm việc rất sớm; một số khác thì ở lại ăn sáng (khá trễ, đến gần 8h họ mới ăn.)

Anh chàng hải quan 33 tuổi biết nói một ít tiếng Việt cứ đi theo để nói chuyện với tôi. Anh ta bảo anh ta cấp bậc hiện nay là “đại uý”, tên Cân (giống tên Việt Nam ghê!)

Tôi ngồi một tí không đi vội bởi vì tôi muốn nán lại xem sinh hoạt của mấy anh chàng hải quan; bởi vì tôi chưa muốn rời đất nước Lào (tôi không biết khi nào mình sẽ có dịp quay lại); bởi tôi sắp sang một đất nước khác (tôi hơi sợ nên ngồi một tí để “lên tinh thần.”) Ngoài ra tôi nghe nói hải quan ở cả hai phía Lào và Cambuchia ở biên giới này ăn hối lộ ghê lắm nên tôi đang tự “lên dây cót” để chiến đấu với họ. Tôi bị bọn hải quan Cambuchia “ăn tham” hai lần rồi nên nhất quyết không để bọn họ lấy thêm một xu nào của tôi nữa. Hai lần đó, tôi còn “non dại” nên bị bọn họ ăn chặn tiền; vả lại cũng không ai “mách nước” cho tôi cả. Các bạn đọc xong bài viết này mà để bọn hải quan Cambuchia “chặn tiền” của mình thì tôi phải nói rằng các bạn “quá dại” và “quá dở” đấy nhé!!!! Tôi đã “mách nước” rồi cơ mà!

Chia tay mọi người, tôi đạp xe một cách chậm rãi về phía biên giới. Tôi được chỉ vào nơi làm thủ tục. Tại đây, cánh cửa sổ nhỏ xíu. Anh chàng hải quan ngồi làm gì đó ở một góc nên tôi phải cúi người nhìn qua cửa sổ mới thấy anh ta. Tôi nộp sổ vào. Anh ta thấy hộ chiếu Việt Nam, nói luôn: “Chạy ngân” (đóng tiền.) Tôi nói các cửa khẩu khác không phải đóng tiền, tại sao ở đây lại đóng tiền (Borten, Vientiane bo mi ngân; bền nhăng dù ni mi ngân?) Anh ta bảo nơi này đóng tiền. Tôi hỏi: “Thâu dai?” (bao nhiêu?) Anh ta bảo: “sao pan kíp”( 20 ngàn kíp); sau đó xem hộ chiếu của tôi rồi bảo: “síp ha pan kíp” (15 ngàn kíp.) Tôi nói: bo dai, lãi ngân (không được, nhiều tiền quá!) Anh ta để hộ chiếu của tôi sang một bên và làm tiếp công việc của mình.

Tôi ngồi lì luôn ở trên lan can. Mấy người hải quan khác thấy tôi vào lâu quá nên đứng ở ngoài nhìn. Tôi lấy máy ảnh ra chụp hình khung cảnh hải quan này một tấm để làm bằng chứng là tôi có mặt ở đây vào đúng ngày cuối, tức ngày 6/12/2011, ngày cuối cùng tôi được phép ở tại Lào (ảnh có cả ngày giờ trên đó mà) để nếu họ làm “căng” tôi giăng lều lên ngủ luôn và nói tôi đến đúng ngày nhưng tại họ không chịu đóng mộc cho tôi.

Tôi ngồi một hồi thì lại ló đầu vào và chỉ vào hộ chiếu của mình. Anh ta lại nói “chạy ngân” (đóng tiền.) Tôi ra dấu nói có biên nhận thì mới đóng, không có thì đừng hòng. Anh ta lại làm lơ. Tôi lại ngồi chờ. Một anh chàng da trắng, cầm hộ chiếu đến. Tôi nói nếu anh ta cần visa thì qua cửa sổ kia, cửa sổ này là để đóng mộc. Tôi nói luôn họ yêu cầu tôi trả tiền. Anh ta ngạc nhiên hỏi: “đóng tiền để ra khỏi Lào à?” Tôi nói phải. Tôi được miễn visa khi sang Lào thì mắc gì phải đóng tiền nên tôi từ chối đóng tiền, và họ từ chối đóng mộc.

Anh ta tự nhiên trở nên khép nép (chắc anh ta sợ bị làm khó dễ) và đặt hộ chiếu của mình lên bệ cửa sổ chứ không dám cho vào bên trong. Tôi thấy buồn cười quá. Tôi và anh ta ngồi chờ.

Thằng cha hải quan từ chối đóng mộc cho tôi đi ra ngoài kêu một cha khác vào. Một anh chàng trẻ tuổi hơn vào. Lúc ấy một chiếc 7 chỗ chở một cô gái mượt mà, da trắng tóc dài đen bóng đến. Tôi thấy cô ta chìa ra hộ chiếu Việt nên hỏi chuyện bởi vì trông cô ta y hệt nhân viên sang đây làm việc. Cô ta có vẻ không muốn nói chuyện lắm. Chắc thấy bộ dạng te tua của tôi nên “khi dễ” không thèm nói chuyện đây mà (phong cách rặt an nam mít đấy!). Anh chàng hải quan thứ hai và anh chàng thứ nhất ngồi trao đổi vài câu rồi họ đóng mộc cho tôi mà không hỏi tiền nữa. Tôi cầm sổ đi ra, không thèm cám ơn (chảnh luôn cho biết tay.) Anh chàng da trắng “hưởng soái” nên cũng không phải nộp tiền. Những du khách khác khi qua biên giới này đều phải đóng tiền cả đấy. Chắc họ thấy hộ chiếu của tôi đầy dấu mộc và visa nên nghĩ tôi là phóng viên hay “cớm ciếc” gì đó chăng?

Tôi nói đùa với anh chàng da trắng là anh ta phải trả tiền cho tôi đấy bởi vì anh ta không phải mất tiền ở đây và nói nhỏ rằng: “phía Cambuchia cũng ăn tiền khiếp!”

Anh ta đi bộ qua biên giới; thì ra anh ta chỉ cần đóng mộc để được ở thêm 1 tháng. Tôi đạp xe. Chúng tôi bị bắt vào kiểm dịch y tế. Điền vào tờ giấy; một người lấy máy soi vào mắt và bấm một cái, rồi đưa cho tờ giấy màu vàng và bắt nộp 1 đô. Anh kia nộp liền và đi đến chỗ đóng mộc. Tôi không nộp. Họ bảo khi họ sang Việt Nam, họ đóng mỗi người 2 ngàn kíp. Tôi nói tôi không biết, tôi chả bao giờ đóng tiền cả. Cuối cùng họ bảo tôi trả lại tờ giấy vàng và có thể đi.

Tôi đến chỗ đóng mộc. Ở đây bọn họ nói tiếng Việt và đòi 2 đô. Tôi bảo tôi qua các cửa khẩu khác có phải đóng tiền đâu; vì thế không có lý do gì để đóng tiền ở đây cả. Họ xem hộ chiếu của tôi, ngồi bàn tán một chút, đóng mộc rồi bảo tôi đi. Họ đóng mộc cho tôi đến 32 ngày lận các bạn nhé!!! (từ ngày 6/12/2011 đến 6/01/2012)

Tóm lại, tôi không tốn một xu ở cả hai phía tại một biên giới nổi tiếng là hay “làm tiền” du khách này.Tôi nghĩ tôi là một trong số rất hiếm hoi du khách không bị "móc túi" ở biên giới này đấy! Phía Lào họ còn "làm căng" chứ phía Cambuchia thì dễ chịu hơn một tí.

Ở phía Cambuchia, có vài gian hàng bán thức ăn và đổi tiền nhưng họ đổi tỷ giá thấp vô cùng; 10 ngàn kíp đáng lẽ tương đương 5 ngàn riel Cambuchia thì họ chỉ đổi có 4.500 riel thôi.

Gần hai tháng ở Lào và gần 10 ngày ở Thái mà số tiền 240 đô (tổng tiền Thái Baht, tiền đổi và tiền rút từ ngân hàng tương đương chưa đến 250 đô Mỹ), tôi xài hoài không hết. Khi rời Lào, tôi vẫn còn dư 110 ngàn kíp (gần 15 đô Mỹ)

Tôi chỉ đổi tại cửa khẩu 20 ngàn kíp, nhận 9 ngàn riel (khoảng 50 ngàn đồng Việt) cho đoạn đường 60 cây số về thành phố Stung Treng, thủ phủ của tỉnh Stung Streng.

Kinh nghiệm: đổi tiền ở tại chợ của thành phố Stung Streng (cách biên giới 60 cây) có tỷ giá cao hơn nhiều. 10 ngàn kíp tương đương gần 5 ngàn riel.

Kỳ sau: Tôi thành ma nữ nhà Phật

Kỳ sau: Cambuchia (1): Đạp xe từ biên giới Lào-Cam đến Stung Treng

Lại về Lào (15): Hội đua ghe ngo (Bun Xuồng Hưa) ở Siphandon

 Kỳ trước: Lại về Lào (14): Si Phan Don (4.000 đảo) và hội đua ghe ngo Bun Song hưa 

Khoảng sau 12h trưa ngày 2/12/2011, các đội ghe bắt đầu tập luyện cho cuộc đua vào hôm sau. Họ mặc đồng phục hẳn hoi và chèo qua chèo lại trên khúc sông trước mặt tôi. Lần lượt các đội ghe tập trung ở các địa điểm khác cũng xuất hiện trên khúc sông này. Mãi đến hôm sau tôi mới biết là do nơi xuất phát của cuộc đua là ở đây.

Mấy đội ghe vừa tập luyện vừa quan sát chiến lược của các ghe khác. Họ bàn tán xôn xao và có đội còn đua thử với nhau.

Tôi thích “mê tơi” luôn bởi ngoài người địa phương, du khách bản địa và thành viên các đội ghe thì tôi là người nước ngoài duy nhất có mặt tại địa điểm này. Lúc sau có một anh chàng đi xuồng máy đến (tôi chắc là anh ta phải bỏ tiền ra để thuê) đi tá lả chụp ảnh. Lúc đó tôi ngồi một nơi bên bờ sông và ủng hộ cho một đội ghe mặc áo đỏ mà sau này tôi mới biết đó là đội ghe của một bản cách nơi này 7 cây số.

Họ thấy có người ủng hộ nên thay vì nghỉ ngơi lại hào hứng lấy kèn sáo ra thổi dù cho anh chàng trưởng đoàn bảo mọi người dừng lại nghỉ ngơi trước khi lại tiếp tục tập nhưng anh ta có nói kiểu gì thì cũng không ai dừng cả. Vui ghê luôn!!!!

Tôi vừa học xong mấy từ “giỏi lắm.” “lên đường,” “cố lên” (cái này do tôi đoán ý nghĩa chứ tôi nghe họ hô riết nên thuộc lòng luôn.) Tôi la to lên mấy từ này.

Tôi phải công nhận là ngày diễn tập của họ vui thật là vui (vui hơn cả ngày diễn ra hội đua chính nữa) và tôi chắc họ cũng biết điều này. Họ diễn tập, họ cười giỡn, họ bình luận lẫn nhau, họ thi đua nhau, họ hát hò, họ thổi kèn, thổi sáo.

Tôi cứ dạo qua dạo lại mấy đội ghe, lúc thì xin nước uống, lúc thì “tám,” lúc thì nghe họ hát hò, lúc thì chỉ để nhìn họ…..thay quần áo (hehehe). Ngày hôm ấy đúng là một ngày lễ hội của tôi và của họ.

Dạo mệt, chiều tà, tôi ngồi trên bờ sông nghỉ ngơi và suy nghĩ xem cắm trại ở đâu. Nơi tôi cắm trại trước đây thì ra đó là nơi người địa phương căng bạt để làm quán bán hàng. Mới chỉ có một quán bán thôi nhưng mọi người ngồi đó nhậu, chẳng lẽ tôi căng lều ngủ cạnh bên. Tôi không sợ không an toàn mà chỉ sợ họ làm ồn không ngủ được.

Mấy tay đua tập xong lên ngồi cạnh tôi và hỏi chuyện. Họ hỏi tôi có chồng chưa. Tôi nói rồi, 3 người, một Việt, một Thái, một Trung Quốc. Họ bảo thêm một ông chồng Lào cho thành bốn. Tôi bảo ba là đủ, vả lại người Lào không đẹp nên không thích.

Họ hỏi tôi ngủ ở đâu. Tôi chỉ xuống bờ sông bảo cắm trại ngủ ở đó. Họ nói không được, có 3-4 đội ghe ngủ rải rác trên bờ ở khu vực đó rồi. Trong wat thì có thêm 3 đội (chắc do có đăng ký trước nên được ở chung với các chú tiểu.) Họ bảo tôi vào wat căng lều ngủ.

Cuối cùng tôi căng lều gần đội ghe mà tôi ủng hộ để ngủ. Tôi vào xin nước uống. Họ ra vào xem cái lều của tôi mãi. Ở bên phía kia, có đội ghe còn mang theo cả chú tiểu và nhà sư của bản họ nữa (chắc để cầu nguyện cho đội họ thắng.)

Họ ngủ trên xe hoặc cắm trại gần xe mà ngủ.

Khi tôi lần mò xuống sông tìm nơi tắm rửa thì họ bảo tôi tắm ở cuối dòng bởi đầu dòng là các ghe đua của họ đang tập hợp. Chắc họ sợ nước tắm rửa của phụ nữ làm họ bị xui chăng. May là trước đó khi dạo qua dạo lại các đội ghe, tôi không dám chạm vào bất cứ đồ nào của họ cả, từ ghe cho đến kèn trống. Mắc công họ bị thua lại đổ thừa cho tôi lắm.

Nghe nói hôm ấy 6h chiều có ca nhạc nên sau khi tắm rửa và thu xếp xong, tôi ra khu hội chợ, chả thấy ca nhạc đâu dù đã 7h tối. Mọi người bảo tôi là 6h đã có rồi mà. Hội chợ đông nghịt người.Tôi chả quan tâm bởi sau 8 tháng ở Trung Quốc thường xuyên phải ra vào mấy khu chợ đêm đông nghịt thế nên tôi không hào hứng một tí nào cả.

Tôi đi về lều, mở ca nhạc Việt nghe và ngủ.

Ngày hôm đó vui quá!!!! Tôi thấy mình như được trở về thời học sinh, đi cắm trại cùng trường vậy đó. Vì sao?

Mọi người ra vào tấp nập, cười nói lao xao, ai cũng vui như hội; lều trại cắm ở khắp nơi (của đội ghe và của người đi dự) nên cái lều của tôi không còn kỳ lạ nữa; có người quấn mền ngủ ngoài trời nên họ đốt lửa (giống y như lửa trại) và nói chuyện râm ran cả đêm; có đội ngồi bên ánh lửa đánh trống tùm tum, thổi kèn, thổi sáo, hò hát.

Người đi hội chợ về đi qua lại tay xách nách mang…. Quả là một ngày đêm vui và đáng nhớ!!! Tôi đảm bảo những du khách ngủ nhà trọ khách sạn không thể có được không khí hội như tôi được; họ chỉ có thể hưởng không khí hội từ hội chợ mà thôi; không thể cùng ăn cùng ngủ với các đội ghe như tôi. Tôi là người nước ngoài duy nhất dạo qua dạo lại các đội ghe và được họ xem như người nhà.

Dù không khí náo nhiệt và hồi hộp chờ cuộc đua của ngày hôm sau nhưng tôi vẫn đánh một giấc ngon lành. Giữa khuya, tôi dậy đi toilet xong thì ngồi xuống hơ lửa cho ấm cùng vài người ở ngay cổng. Họ đang trò chuyện nên cũng không để ý đến tôi lắm.

Mới có 4h sáng mà mọi người đã lục tục dậy. Tôi nướng đến 5h thì cũng dậy thu xếp mọi thứ. Khi xuống sông rửa mặt thì tôi thấy một đội thuyền đang cúng chiếc thuyền.

Họ ra dấu bảo tôi đừng chạm vào ghe (chắc họ sợ nữ giới mà chạm vào thì họ xui xẻo). Tôi nói đùa: không chạm ghe nhưng chạm vào người được không? Họ bảo dĩ nhiên rồi và cười hô hố trước câu nói đùa của tôi.

Đến 6h sáng, tôi tranh thủ ra chợ ăn cho thật no và mua nhiều thức ăn ăn cả ngày. Tôi cũng háo hức chờ xem hội như ai đấy chứ. 7h tôi loanh quanh các đội ghe “tám” chuyện với họ. Đội ghe mà tôi ủng hộ đang cùng một cái dù với cơm nếp, thịt gà. Tôi thấy có mấy người lớn tuổi trong đội (chắc chức sắc của bản) săn soi mấy cái xương mỏ gà mãi, chắc họ đang cố đọc điềm lảnh dữ cho đội của họ. Tôi thấy họ lắc đầu, chắc là điềm không may rồi.

Đến 8h các đội thuyền lại nai nịt gọn ghẽ và tiếp tục tập dợt. Tôi điểm qua vài điều tôi biết về các chiếc thuyền đua (hay gọi là ghe ngo đấy) nhé!!!

Có hai loại ghe: loại lớn và loại nhỏ. Loại nhỏ thường có từ 10-12 tay đua; thường có một ngồi ngồi cuối thuyền, xa hơn các tay khác một tí, chắc là để định hướng đi của thuyền, các tay đua ngồi xen kẽ nhau, nghĩa là người chèo bên trái, người chèo bên phải. Loại lớn có hơn 30 tay đua. Thường thuyền dài hơn và to hơn ở bề ngang. Ở hai đầu có 3-4 tay đua ngồi thành một hàng. Ở đoạn giữa, các tay đua ngồi xen kẽ.

Thân ghe thì có cái được vẽ hoa văn màu sắc, có cái chỉ là thân mộc sơn đỏ. Mái chèo thì có mái chèo chỉ là gỗ, có mái chèo được viết chữ ngoằn ngoèo như bùa, có mái chèo được vẽ hình này nọ.

Hình dáng ghe đua cũng có nhiều dạng dù nhìn chung là có hai đầu nhọn nhọn. Nhưng có ghe hai đầu cong cong, có ghe hai đầu dẹp dẹp dài dài. Hai đầu ghe thường phủ vải điều đủ màu sắc. Đầu ghe thì có thêm bàn thờ gồm bông hoa làm từ là chuối và nhang, có khi cắm thêm cái dù (hoặc có người ngồi cầm dù)

Chiếc lược thi đua của các đội cũng khác nhau. Có đội thì tất cả các thành viên đều ngồi chèo. Có đội 2-3 thành viên ở cuối ghe đứng dậy chèo.

Tiếng hô của các đội cũng khác nhau. Có đội đếm luôn từ 1-9, có đội chỉ đếm 1,2,3 (nựng, soạng, sam), có đội lại chỉ đếm 6,7,8,9 (họp, chệt, pệt, cau) mà thường cách đếm này nhiều đội làm hơn. Vì thế lúc nào cũng nghe họp, chệt, pêt, cau.

Trước khi bắt đầu đua thì các ghe làm một nghi thức. Có ghe thì các tay đua gác mái chèo ngang qua và cúi người xuống, đội trưởng đập nhẹ vào ghe thì mọi người ngồi thẳng dậy hô to một tiếng và bắt đầu chèo. Có đội thì để mài chèo, thẳng đứng dưới nước và hơi cúi về trước. Sau đó cũng hô to và bắt đầu chèo. Có đội chèo xong thì làm nghi thức là lại cúi người, hô to và sau đó thì…vỗ tay để kết thúc một cuộc diễn tập hoặc một cuộc đua.

Khoảng 9h thì một người đi thuyền đến bảo các đội ghe đến tập hợ bốc thăm thi đấu. Tất cả các ghe cùng đi và cùng về nên không khí vui lắm.

Khi thi thì mỗi lần chỉ hai ghe hoặc 3 ghe đấu với nhau thôi. Ghe nhỏ đấu với ghe nhỏ và ghe lớn đấu với ghe lớn.

Các ghe phải ra tuốt gần giữa sông nên không được thấy rõ lắm (chả bủ với ngày hôm trước họ tập diễn gần bờ hơn) và cứ mỗi lần là hai ghe đấu với nhau nên tôi thấy.....chán. Không còn không khí vui vẻ đầy tiếng cười nói và kèn sáo của ngày hôm trước.

Đấu hết buổi sáng thì xong vòng ngoài. Họ tập hợp lại nấu ăn hoặc mua thức ăn về ăn. Tôi đi xin nước uống và được một đội ghe mời ăn món súp của họ. Đó là bắp cải nấu với lòng heo.

Theo tôi nhớ thì đó là món Tôm Khôi thì phải. Chữ đầu tôi không nhớ lắm nhưng chữ sau thì ấn tượng vô cùng. Vì sao? Tôi phát âm sai, “khôi” mà tôi đọc thành “côi.” Họ cười hô hố và nói “khôi” ăn được chứ “côi” thì không được ăn. Lúc đó tôi không hiểu nên ăn xong thì bỏ đi qua đội thuyền khác. Ở đội thuyền này có anh chàng thấy tôi ăn gì cũng xin cả. Đến khi anh ta chỉ vào chai nước của tôi (vừa mới xin của đội ghe kia) thì tôi chỉ xuống sông Me kong và nói: “kinh nạm Khỏn” (uống nước sông Mekong) làm cho cả đội cười hô hố và chọc quê anh ta quá trời. Lúc ấy tôi cầm mấy quả chuối, anh ta xin, tôi đưa và nói: “kinh mặc côi” (ăn chuối);mọi người lại cười hô hố và có người giải thích thì tôi mới biết “côi” nghĩa là hạ bộ của nam giới. Hèn chi mỗi khi tôi mua chuối, tôi bảo “mặc côi bao nhiêu tiền,” người bán nhìn tôi ngẩn ngơ đến khi tôi chỉ vào nải chuối thì họ……… mới hiểu. Chắc trước đó, họ nghĩ: “trời, sao cái con mụ này nói tục quá???” Bây giờ, nghĩ lại, tôi thấy xấu hổ quá, đặc biệt là khi người bán là đàn ông mới ớn chứ!!!

Trong lúc nghỉ trưa, mấy người dân bản địa đi xem đua ghe bày nhạc cụ ra đàn hát om sòm, các đội ghe cũng tham gia nhảy múa, vui ghê. Mấy tay đua mà thấy tôi là ngoắc lại để “tám” và bảo tôi chụp hình họ.

Tôi thấy tôi là một người nước ngoài may mắn bởi vì có thể hòa đồng dễ dàng với các đội ghe. Lúc nghỉ trưa có vài người nước ngoài xách máy ảnh đi lòng vòng. Có một con mụ da đen, phải bỏ dép để vào chính điện (có một đội thuyền ngủ ở đó tối hôm trước và sàn nhà đầy cát), mụ ta vào 1 phút rồi đi ra chề môi, lắc đầu, nhìn thấy…phát ghét. Mấy người khác thì không thân thiện lắm. Tôi được hưởng niềm vui từ việc hòa đồng với các đội ghe nên cũng muốn họ được hưởng niềm vui ấy, vì thế khi mới nhìn thấy họ tôi định “môi giới” và “thông dịch” giữa họ với các đội ghe. Nhưng họ không thân thiện lắm nên tôi đành….lắc đầu. Họ như thế thì ngay cả tôi còn không muốn..nói chuyện huống chi là những người Lào không biết tiếng Anh. Tôi biết họ cũng muốn “chơi” cùng các đội ghe như tôi bởi vì khi có người chào “hello” với họ thì họ quay lại chào ngay nhưng sau đó thì không biết nói gì thêm nên bỏ đi về các nhà hàng, những nơi “chán phèo” dành cho những du khách như họ. Tôi đảm bảo họ sẽ thấy cái lễ hội này vô vị.

Vì sao tôi nghĩ rằng nó vô vị? Tôi uống chung, ăn chung với mấy đội ghe đua, cùng hồi hộp chờ ngày đua chính với họ mà đến ngày đua còn thấy nó chán phèo nữa đây.

Nghỉ ngơi buổi trưa đến khoảng gần 2h thì các đội vào bán kết lại tiếp tục đua. Các đội bị loại thì ăn uống xong, “cuốn gói” đi mất.

Tôi ngây nắng nên đến 2h15 vào chùa chợp mắt một tí, đến 2h40 quay ra thì họ đã thi xong mất tiêu. Cờ cắm làm điểm xuất phát không thấy, thuyền của giám khảo đi mất, bờ sông thì trống vắng mấy đội ghe. Trống vắng đến ngẩn ngơ!!! Vài tay đua chạy xe máy ngang qua thấy tôi nên nói gì đó mà tôi đoán là họ đến nơi phát thưởng. Cuối cùng tôi không biết đội nào chiến thắng. Tôi đạp xe đi tìm nơi tổng kết, không biết nói tiếng Lào thế nào, hội chợ đông nghẹt người “hốt hụi chót” (vét hàng) nên tôi lòng vòng một hồi…oải quá, đạp xe ra phà để qua kia sông về wat có hai ni sư Tọi và Lasumy để ngủ luôn.

Bến phà đông nghẹt xe máy và xe ô tô. Tôi len lỏi cũng lên được phà. Gặp một thành viên trong một đội đua, anh ta hỏi tôi đi Pakse à. Tôi nói tôi đi về hướng Cambuchia. Tôi muốn biết giá vé là bao nhiêu mà chả thấy ai đến thu tiền vé của tôi cả. Mọi người chỉ đưa vé có màu và hồng mà hầu như chả ai đưa tiền. Chắc đó là vé khứ hồi. Vậy là tôi qua phà miễn phí.

Ah, lúc ở trên đảo có mấy đứa trẻ bảo tôi là fa rằng (người nước ngoài) nên bọn chúng đến xin tiền, tôi bảo không có. Tôi rượt theo một thằng nhóc có mái tóc y như con chó, nhuộm vàng lởm chởm thì nó khóc thét vừa chạy vừa bảo fa rằng. Tôi nói không phải fa rằng đâu, người Lào thì nó mới chịu đứng lại đó.

Kỳ sau: Lại về Lào (16): Đến Thác Khone Phapheng; Qua biên giới Nam Lào và Bắc Cambuchia; Chiến đấu với bọn hải quan tham nhũng ở đây

Lại về Lào (14): Si Phan Don (4.000 đảo) và hội đua ghe ngo Bun Song hưa

Kỳ trước: Lại về Lào (13): đạp xe từ Pakse đến Si Phan Don (4.000 đảo)

Tôi đạp xe ngang qua một ngôi chùa có một pho tượng màu vàng trên đỉnh đồi; pho tượng nhìn xuống sông Mê kong trông thật đẹp.

Đã đạp xe qua khỏi, tôi quay trở lại, chạy vào để chụp hình thì thấy hai bên là hai nơi được xây kiên cố bằng gạch cho khách nghỉ ngơi.

Tôi đi vào trong để chụp hình cho rõ thì thấy phía trong có một cái gần nhà của ni sư (tôi gọi mà không thấy ai cả; ngoài sân thì phơi toàn đồ trắng chứ không thấy màu cam đâu cả nên tôi đoán đây là wat của ni sư –ni sư ở Lào mặc toàn trắng.)

Tôi ngồi chờ một tí để họ về và xin phép cắm lều.

Nơi tôi muốn cắm trại ngủ

Một chiếc xe 7 chỗ chở du khách vào; có hai ba xuống chụp ảnh; họ hỏi tôi gì đó; tôi nói: “bow hu” (không biết). Tôi chờ mãi, trời tối dần mà vẫn không thấy ai nên lấy lều ra cắm. Trong lúc lúi cúi thì nghe tiếng nói vọng ra từ ngôi nhà sàn. Tôi chạy đến xin cắm trại thì hai ni sư bảo được. Họ bảo tôi vào nhà tắm của họ mà tắm.

Thật là ở chung với hai ni sư này dễ chịu vô cùng. Họ thật đúng là Lào, hiếu khách vô cùng. Tôi tắm giặt đồ, rồi lấy thức ăn lên chỗ họ ăn. Họ lấy đủ món ra mời tôi ăn. Hình như họ quý tôi lắm, luôn miệng bảo sáng mai đến ăn cơm cùng họ xong rồi hãy đi. Tôi lấy bản đồ và lấy máy tính ra cho họ xem ảnh. Hơn 8h tối, tôi chia tay họ để đi ngủ. Thật ra trước đó tôi có hỏi họ mấy giờ ngủ thì họ bảo tôi ngủ mấy giờ thì họ ngủ mấy giờ. Tôi thích hai ni sư này và thích không khí nơi ấy vô cùng. Xa khu dân cư, thanh tịnh, trong lành (nằm trên đồi có nhiều cây cối bao phủ), xung quanh nơi họ ở trồng hoa tươi. Tôi thích họ và nơi ấy vô cùng. Nếu tôi biết tiếng Lào nhiều hơn thì chắc ở đó tu chung họ luôn rồi. Nguyên nơi ấy chỉ có hai ni sư thôi.

Sáng tôi thấy vài nhà sư đi từ trên đồi xuống để khuất thực. Tôi hỏi hai ni sư thì họ bảo gần pho tượng Phật lớn có sư ở. Thì ra thế!! Nhưng họ ở cách nhau khá xa.

Hai ni sư tên là Tọi và Lasumy. Ni sư Lasumy 30 tuổi, tu ở wat này 9 năm rồi.

Ni sư Tọi 27 tuổi, tu ở đây được 5 năm.

Họ không đi khuất thực mà buổi sáng nấu cơm; họ nấu cả cơm gạo nếp lẫn cơm gạo tẻ (gạo tẻ là cho tôi ăn.) Lasumy nấu cả thức ăn Việt Nam, đó là cá kho măng. Tôi không được ăn cơm Việt với người Việt mà ăn Việt với người Lào.

Càng ngày tôi càng “thấm” kiểu ăn của Lào. Họ chủ yếu là nấu cho được một rổ cơm nếp, còn ăn thì có thể lấy tỏi ớt đâm nhuyễn rồi cuộn với cơm mà ăn. Nếu sang hơn một chút thì có thêm món gà nướng que. Nếu không thì chỉ cơm với muối cũng thành bữa (giống nhà nghèo ở Việt Nam quá.)

Hai cô bảo tôi đem ba lô vào nhà họ gửi; họ khóa cửa lại rồi dắt tôi lên chỗ tượng Phật. Cô Tọi thì đi vác mấy thanh gỗ to và dài (không hiểu sao ở đó nam giới rất nhiều mà không làm để cô này làm.) Cô Lasumy thì dẫn tôi đi giới thiệu có pho tượng (hiểu được chết liền đó!!!) Mấy pho tượng có hình con gà thật ra là thần gì đó của họ; mỗi con gà có một tư thế khác nhau tượng trưng cho một thần khác nhau.

Cô ấy dẫn tôi vào một căn phòng, mở cửa ra, và tụng kinh, tôi ngồi nghe và bắt chước cô ấy lạy. Cô ấy lấy hình của sư trụ trì ra cho tôi xem, sư đã 100 tuổi rồi mà tai mắt vẫn còn thính, đọc sách và viết không cần mang kiếng. Cô ấy lấy hình bố của ấy lúc làm lễ dẫn cô ấy vào cho tôi xem nữa.

Sau đó cô ấy dẫn tôi đi gặp sư trụ trì; giữa đường thì gặp một nhà sư đi xuống, cô ấy bước ra khỏi lối đi và ngồi chồm hổm chắp hai tay lại hỏi sư trụ trì ở đâu. Sư không có mặt ở đấy. Vậy là cô ấy dẫn tôi xuống.

Đi lòng vòng lên xuống đồi, tôi mệt quá nên nằm ra ngủ cùng con mèo có tên là Đăm (tiếng Lào nghĩa là Đen, do con mèo 5 tuổi lông toàn màu đen.) Một vị sư vào và đưa bình bát cho cô lấy thức ăn bên trong ra. Cô lấy ra nào tiền loại giấy 500 và 1 ngàn, nào là cơm nếp, nào là bánh kẹo, nào là trái cây. Cô lấy một ít bánh và vài quả chuối cho vào bọc ny lông đưa cho tôi.

Sư này tu ở chùa gần đó và là bố của cô Tọi. Ông ta đến thăm con gái, giúp họ sửa chữa một số thứ và chỉ họ cách ép mè để lấy dầu. Tôi thu dọn đồ dạc xong thì ở lại đó xem họ ép dầu. Lần đầu tiên tôi được thấy cảnh ấy. Có người đem hai bịch bánh canh thật to vào cúng dường.

Cô Lasumy gọi hai mẹ con một người vừa cúng dường thức ăn từ trên đồi xuống để đưa thức ăn cho họ. Các sư có khá nhiều thức ăn, ăn không hết thì họ đem cho lại bớt những người cúng dường khác.

Ngoài ra hai cô này khá là sạch sẽ. Họ không cho thức ăn thừa trở lại vào nồi để hâm mà đổ cả cho chó ăn. Tóm lại dù sao cũng là phụ nữ nên dĩ nhiên phải sạch sẽ và ngăn nắp hơn nam giới rồi.

Tôi chia tay họ đi khoảng hơn 10h và đạp xe theo đường quốc lộ 13. Gần như đối diện wat này là wat của bố cô Tọi.

Ngoài cổng là các bậc thang có màu xanh ngọc. Các cầu thang dẫn lên ngôi chính điện trên đồi cũng xanh ngọc luôn nên giữa trưa nắng vô cùng chói mắt.

Tôi thấy bảng chỉ dẫn ra bến phà. Phà cho người cách đó 0.8 km; phà cho xe cách đó 4 cây số (phải chạy tiếp trên đường quốc lộ 13 thêm vài cây nữa)

Tôi rẽ vào phà cho khách bộ hành. Chiếc phà mà họ dùng để chở xe máy trông thật ngộ, đó là hai chiếc thuyền ghép lại và có một mảnh gỗ to bắc ngang qua.

Tôi hỏi giá thì họ gọi một thanh niên xuống cho giá dành cho du khách là 30 ngàn kíp. Tôi cảm ơn và chạy thẳng sang phà dành cho xe cộ nhưng tôi chạy theo lối nhỏ xuyên qua các bản dọc sông Mê kong chứ không ra quốc lộ 13.

Tôi ghé vào một wat ăn cơm thì hai nhà sư đến hỏi chuyện. Tôi hỏi về hội đua thuyền thì họ bảo ngày 2/12 và bờ bên kia (nghĩa là phải qua đảo) thì thấy rõ hơn. Tôi lại đi thẳng thì thấy bến phà. Tôi leo lên một chiếc phà nhỏ loại 2 chiếc thuyền ghép lại (lúc ấy tôi là hành khách duy nhất); khi đến bờ thì tôi móc túi ra tờ 5 ngàn kíp đưa. Đưa tiền xong, tôi đẩy xe ra đi thì nghe tiếng họ nói: “ha phan” (không hiểu như vậy là nhiều hay ít nữa?”

Tôi đạp xe dọc theo đường chính thì lại rẽ vào con đường ngợp bóng tre dọc theo sông Mê kong. Đi một hồi thì đến một bệnh viện, đi thẳng thì thấy nhà nghỉ nhà trọ, nhà hàng ở con đường nhỏ dọc sông này; ngoài ra có chợ (chợ cũng là hội chợ). Tuy nhiên dưa hấu ở đây khá đắt giá 12 ngàn cho loại quả tôi hay mua giá 5 ngàn. Tôi chạy thẳng hoài thì đến một wat. Dọc sông là bãi cỏ, người ta ngăn ra vài ngăn và cắm tre sẳn? Vậy là tôi có nơi cắm trại; ngay trên bờ sông Mê kong; sau lưng một wat, có lối xuống sông tắm, bờ sông không trơn trợt. Quá lý tưởng! tôi làm một vòng ra chợ mua một ít cơm rồi quay về đó picnic đến tối thì cắm trại ngủ luôn.

Bình minh trên sông Mê kong ở đảo Khong

Buổi sáng, tôi dậy và thu xếp. Tôi vào một nhà gần đó xin sạc pin máy vi tính thì họ không cho. Tôi vào wat thì một chú tiểu đem lên nhà sạc giúp tôi. Gội đầu xong, tôi lấy xe đạp chạy ra chợ thì thấy vài người dân xách thức ăn đi ra từ một con đường. Tôi hỏi họ thì họ bảo chợ ở phía ấy. Đó là một cái chợ địa phương. Tôi ăn một tô khợp bun, một tô bánh canh và mua theo rất nhiều thức ăn cho bữa trưa và chiều. Dĩ nhiên là chợ này có giá rẻ hơn là chợ ở khu hội chợ (lớn hơn chợ địa phương nhiều). Tôi chạy một vòng. Hôm nay là ngày lễ gì đó mà họ có meeting và không cho tôi vào (sau này tôi mới biết đó là ngày quốc khánh-quốc khánh diễn ra trước hội đua ghe ngo). Tôi hỏi mấy giờ có hội đua ghe; họ bảo ngày mai tức là ngày 3/12; vậy mà trước đó mọi người bảo tôi là ngày 2/12; nghĩa là tôi phải ngủ thêm một đêm nữa trên đảo để chờ lễ hội.

Đi lòng vòng chán nên tôi quay về wat. Trên đường về ghé “giường hàng” của một me (do mẹ ngồi trên giường bán hàng mà) bán món giò khạo (giống gỏi cuốn của Việt Nam) giá 1 ngàn kíp/cái.

Tôi ăn luôn 5 cái. Hình như buổi sáng tôi ăn hoài không no hay sao á? Vừa ăn một tô bún và một tô bánh canh, vậy mà ăn tiếp 5 cái gỏi cuốn, tôi vẫn ăn nổi nữa chứ.

Tôi đến wat nhờ chú tiểu lấy máy tính ra giùm và vào chính điện ngồi gõ bài. Một du khách Đức vào, tôi bắt chuyện với ông ta và bắt mối cho chú tiểu nói (chú ta muốn nói lắm nhưng ngại). Trước khi chia tay, ông ta lấy ra 10 ngàn kíp tặng cho chú tiểu.

Vậy là tôi ngồi gõ mãi. Vài đội thuyền từ các địa phương khác đến nghỉ ngơi tại wat này. Vậy là tôi được ngắm họ chuẩn bị cho cuộc đua vào ngày hôm sau luôn.

Tôi thấy đi kiểu như tôi quá sướng, vừa không tốn tiền nhà trọ vừa được xem người dân chuẩn bị cho lễ hội ở trong wat này nữa.

Các đội thuyền lần lượt đến cùng với tiếng trống tùm tum, vui ơi là vui. Không ngờ wat mà tôi chọn đóng đô là một trong những nơi tập trung của các đội thuyền.

Ngủ hai đêm trên Moung Khong, trên đảo Siphandon để chờ xem hội đua ghe ngo xong, tôi lại quay về Wat Phu Khau Keo nơi có hai ni sư Tọi và Lasumy. Khi tôi đến thì cô Lasumy đang chặt cá trê ra nhiều khúc, sau đó thì nêm gia vị hành ngò tỏi ớt, rồi chia thành 3 phần cho vào lá chuối, gói lại, sau đó cho vào nồi (loại nồi để nấu khâu nieo – cơm nếp) hấp. Đó là món móc ba của Lào.

Buổi tối, tôi lấy tiền các nước ra tặng cho họ; họ vui vô cùng. Ngoài ra tôi còn tặng cho cô Lasumy hình Đức Phật mà tôi được tặng ở Ấn Độ (rất đẹp và tôi rất thích.) TÔi tặng cho cô Tọi một chiếc vòng đeo tay và một cái túi đựng điện thoại mà tôi mua ở Trung Quốc.

Thời gian tôi đi bụi đủ dài để tôi thấy rằng những thứ mà tôi mang theo chỉ là phù du. Không phải do tôi “ngộ” đạo mà là vì tôi thường ngủ lều, để ba lô bên ngoài nên có thể mất bất cứ thứ gì. Ngoại trừ tiền và hộ chiếu tôi luôn mang theo người. Những thứ còn lại có thể mất, nên nếu tôi không cho đi những thứ ấy (đầu tiên tôi cho những thứ mà tôi thích nhất) thì khi bị mất sẽ thấy tiếc vô cùng. Vì thế, tôi quan sát người địa phương mà tôi ở chung, thấy họ có thích món gì hay thiếu món gì, tôi lấy cái tôi có ra hỏi họ thích không; nếu họ thích thì tôi tặng luôn. Làm thế vừa để trả ơn họ cưu mang tôi vừa để cho hành lý nhẹ bớt, vừa để khi nào bị “chôm” ba lô thì không thấy tiếc những thứ bị mất. Tóm lại là toàn là có lợi cho tôi nên tôi cứ cho hết sạch.

Tôi mở máy tính cho họ xem bộ phim “Dòng Máu Anh Hùng” của Johnny Trí Nguyễn và Ngô Thanh Vân. Họ xem say mê và gọi đó là kungfu Việt Nam.

Sáng hôm sau, cô Lasumy chiên trứng và chúng tôi ăn cơm tẻ cùng trứng chiên và món móc ba. Cô Tọi lấy cơm nếp và một gói móc ba cho tôi mang theo ăn dọc đường.

Sau đó, họ lên đồi lạy Phật, tôi xin đi theo. Họ đọc kinh, lạy Phật. Cô Lasumy lấy bốn cây nhang thắp lên và đưa cho tôi, sau đó dẫn tôi ra tượng Phật lớn và dạy tôi ngồi thiền.

Tôi chụp hình hai sư cô làm dáng nè!!!Trông họ đáng yêu chưa!

Toàn cảnh Siphandon chụp từ đồi

Khi trở lại nhà, tôi lười đi quá nên quyết định ở lại thêm một đêm. Dù sao thì hôm đó cũng mới là ngày 4/12, trong khi mộc của tôi đến ngày 6/12 mới hết hạn.

Khoảng 10h30 họ làm gỏi ăn với ớt tỏi trước, rồi sau đó mới ăn cơm; lúc này có thêm một phụ nữ 53 tuổi đến từ sáng sớm cùng ăn cơm; bà ta sẽ ngủ ở đó một đêm để chờ hôm sau lạy Phật. Ăn cơm xong, thức ăn thừa, các cô đổ cho chó mèo ăn sạch. Tôi thấy tiếc vì đâu bởi họ đổ gần như cả gói móc ba cho con mèo mà họ nuôi có tên gọi là Đăm (nghĩa là Đen; do con mèo đực 5 tuổi có bộ lông đen thui đã điểm lấm tấm những sợi lông bạc; mèo mà cũng có tóc bạc nữa đấy các bạn!)

Buổi trưa tôi ra vườn hái rau tập tàng để chiều nấu canh ăn. Sau đó hai cô rủ tôi đi chơi. Họ mặc đồ thật đẹp rồi dẫn tôi đến wat gần đó; từ trên wat nhìn thấy cảnh sông Mê kong và hòn đảo Siphan don bên kia. Họ chỉ tôi vào các bức tranh vẽ trên tường rồi giải thích. Tôi không hiểu lắm. Sau đó chúng tôi vào chính điện.

Ở đây có rút thăm xem bói. Cô Lasumy đưa tôi 1 ngàn kíp để cho vào thùng rồi bảo tôi bắt que; tôi bảo có bắt được que thì tôi cũng không hiểu lời giải thích trên giấy bằng tiếng Lào; họ bảo làm thử. Sau đó họ bảo quẻ của tôi không tốt lắm. Trong cả 3 người không ai được quẻ tốt. Tôi bắt số 4 đến 2 lần, quẻ này không tốt cũng không xấu, Đến lần 3 thì tôi bắt số 7 là quẻ tốt nhất.

Sau đó khi ra ngoài, tôi chụp hình họ.

Sau đó họ dẫn tôi vào một ngôi nhà để rửa hình. 5 ngàn kíp/tấm; đắt quá. Tôi chỉ định rửa một tấm mà tôi thích nhất để tặng họ. Họ lại đòi rửa quá trời, toàn những tấm chụp cảnh giống y như nhau. Tôi bảo không đẹp. Họ lại bảo họ thích. Cuối cùng họ rửa đến 8 tấm, ngoài 1 tấm tôi thích, còn lại chủ yếu chụp ở hai cảnh mà thôi. Tôi để họ trả tiền luôn.

Ở tiệm chụp hình, có một nhà sư (khu ba) đang ôm máy tính gõ gõ, tôi hỏi nhà sư có bài hát Lào không? Nhà sư bảo có và chép vào USB của tôi đến gần 200 bài hát. Ngoài ra nhà sư còn chép một số hình ảnh của Phật nữa. Tôi chọn tấm đẹp nhất làm hình nền cho desktop bởi các hình Phật mang theo tôi tặng hết cả rồi.

Khi chúng tôi về thì người phụ nữ 53 tuổi đang đào khoai lang, khoai mì lên để luộc ăn. Dân Lào thật tự nhiên; các wat là tài sản chung. Họ đến đó trồng trọt chăm sóc cây cối và có thể nấu nướng, hái lượm thật tự nhiên…như ở nhà. Tôi thích cái phong cách giản dị, mộc mạc và vô cùng tự nhiên của người Lào vô cùng. Tiếc là họ đang dần dần bị….Việt hóa và Hoa hóa cả rồi. Chắc vài năm nữa, khi trở lại thì tôi sẽ có một đất nước Lào khác chăng?

Vậy là tôi ăn khoai luộc no cả bụng không cần ăn cơm. Người góa phụ 53 tuổi này có đến 6 người con, ba trai, ba gái; lớn nhất 30 tuổi, nhỏ nhất 21 tuổi. Tối hôm đó, bà ta trang điểm kỹ lưỡng và đi đâu đó mà bà ta bảo là đi ra ngoài ăn cơm. Còn cô Lasumy và Tọi thì đi tụng kinh ở một ngôi nhà sàn gần đó. Tôi được ở một mình để gõ bài viết về hội đua thuyền.

Sáng hôm sau, người phụ nữ 53 tuổi dậy sớm nấu cơm mà cô Tọi ngâm gạo từ tối hôm trước. Hôm ấy hai cô không phải nấu nướng gì cả. Thức ăn là món sụm ba (giống như nem cá) và móc ba(gói móc ba của tôi đấy). Họ ăn trước. Người phụ nữ kia hấp rau mà tôi hái hôm qua lên, sau đó trộn mè rang đâm nhuyễn cùng gia vị là nước mắm, tỏi nướng được đâm nhuyễn vào. Vậy là chúng tôi có một món rau để ăn cơm ngon vô cùng.

Người phụ nữ khi nấu món gì cũng lấy chén, dĩa ra để dành cho hai cô trước rồi sau đó mới ăn.

Lúc chúng tôi đang làm món rau thì hai cô đi lên tượng Phật tụng kinh.

Kỳ sau: Lại về Lào (15): Hội đua ghe ngo (Bun Xuồng Hưa) ở Siphandon